Tisav
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti
Rusya’ya bağlıdır.
Yüzölçümü: 143.600km2
Nüfusu: 3.944.000
Başkenti: Ufa
Rusya Federasyonu’na bağlı federe cumhuriyettir. 11 Ekim 1991 tarihinde özerkliğine kavuşmuştur. Başkurtların dili Tatarca’ya yakın olup Türk dilinin Kıpçak Bulgar alt grubunu oluşturur. Başkurtların % 68’i Özerk Başkurdistan’da yaşamakta olup, geriye kalan % 32 si Ural bölgesindedir.
Ekonomi
Başkurdistan’ın ekonomik yapısı tarıma, hayvancılığa ve sanayiye dayalıdır. Ülkede 647 kolhoz ve 95 sovhoz bulunmaktadır. Başlıca tarım ürünleri, çavdar, yulaf, darı, keten, şeker pancarı, patates, ayçiçeğidir. Başkurdistan, petrol, doğalgaz ve boru hatlarına sahiptir. Rafineriler ve petrokimya fabrikaları ana ekonomiyi sağlar. Ayına, kömür, bakır, boksit, altın, manganez krom vardır. Yılda 40 milyon ton petrol, 3.5 dm3 doğal gaz üretilmektedir. îmalat sanayi’yi gelişmiş olup, petrol, doğalgaz, demirçelik, kömür, elektrik, çimento, şeker, kereste, pamuklu ve yünlü dokuma ekonomi de önemli yer tutmaktadır. Uçak imalatı, gübre, deri, tütün, gemi inşa, demir ve karayolu taşıtları yapılmaktadır. Ufa, Sterlitamak, îsinbay, Kumertau, Karmavoua’da büyük enerji santralleri bulunmaktadır.
Ulaştırma
Demiryolu, denizyolu, karayolu, hava yolu ile ve boru hatlarıyla sağlanmaktadır.
Eğitim
Başkurdistan’da, diğer Türk Cumhuriyetlerinde olduğu gibi eğitim gelişmiştir. Eğitim Rus ve Başkurt dillerinde yapılmaktadır.
Coğrafi Konum
Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti, Güney Urallardan batıya doğru Belaya ve Kama nehirlerine kadar uzanır. Güney Urallar’ın en yüksek doruğu olan Yamantau Dağı’ndan batıya ve güneye doğru gidildikçe, yükseklik azalır. Ormanlarla kaplı dağlar yerlerini, genellikle yaprak döken ağaçlardan oluşan yeşilliklerle bezeli bir bozkıra ve Belaya ırmağının geçtiği ovalara bırakır.
Tarih
1552’de Kazan Hanlığı’nın yıkılmasından sonra her iki Türk boyu (Tatar-Başkurt) Ruslara karşı birlikte ayaklanmış ancak, 18. yy’ın sonlarında Rus egemenliğine girmek zorunda kalmışlardır. Dört asırlık bir devrede birlikte yaşayan Tatarlarla Başkurtlar birbirleriyle tamamen kaynaşmışlardır. Nitekim Kazan şehrindeki medreselerle, Başkurt ülkesindeki Orenburg, Kargah, Ufa, Troyskiy, İsterlibaş v.b. şehir ve kasabalardaki medreseler arasında eğitim ve öğretim usulleri bakımından hiçbir fark yoktu. Öğretim elemanları arasında Kazanlılar bulunduğu gibi bir çok Başkurt da bulunuyordu. Hiçbir zaman ayrılık ve yadırgama olmamıştır. Böylece son devirlerin tanınmış yazar, tarihçi ve şairlerinden Habibünneccar, Zeki Velidi Togan ve Şeyhzade Babiç ve diğerleri eserlerini Başkurt lehçesiyle değil, Kazan yazı dili ile kaleme almışlardır. Ancak bu eserler Bolşevik ihtilalinden sonra suni olarak güney-batı Başkurt lehçesine aktarıldı ve ihtilalden 9 yıl sonra 1926’da ilk Başkurtça kitap yayınlandı. Tatar – Başkurt Sovyet Cumhuriyeti’ni kurma projesi suya düşünce 23 Mart 1919’da SSCB’ye dahil bir Başkurt SSC kuruldu. Başkurtlar etnik yapı itibariyle Tatarlara yakındırlar. Tarihi kaynaklara göre Tatar – Başkurt ilişkileri tahmini bin yıl önceden başlamıştır. Başkurt halkının hayatında mitolojinin ve destanların ayrı bir yeri bulunmakladır. Ural – Batır destanı bunların en önemlileridir.
Nüfus
Yaklaşık 4.000.000 nüfusa sahip olan Başkurdistan’da Nüfus Oranı: Başkurtlar % 24 Tatar % 21.3 Rus % 36.7 Ukrain, Belarus ve diğer % 18
İdari Yapı
Ülke, Asya ile Avrupa’nın birleştiği bölgedir. Başkurdistan idari olarak 5 eyalet (Ufa, Sterlitamak, Beloret, Sibay, Belebey) ve 17 şehre ayrılmıştır. Ayrıca bu şehirlere ait 53 rayon ( ilçe- küçük bölge ) vardır. Başkurtlar daha çok şehirlerde değil kırsal bölgelerde yerleşmişlerdir. Başkurtların % 68’i Başkurdistan Muhtar Cumhuriyeti’nde yaşamakta olup, geriye kalan % 32’si Ural bölgesindedir. Başkurtlar, Başkurdistan’ın dışında, Kazakistan, Türkmenistan, Özbekistan, Tacikistan, Kırgızistan, Ukrayna ve Rusya Federasyonu’nun diğer bölgelerinde yaşamaktadırlar.
